第 2 章 畫羊仔予我

Tē 2 Chiong Oē iûⁿ-á hō͘ góa

Chū án-ne, góa ko͘-toaⁿ seng-oa̍h, bô lâng ē-tàng khai-káng, it-ti̍t kàu la̍k nî chêng, tī Sahara soa-bo̍k góa ê hui-hêng-ki kò͘-chiong, enjín chhut būn-tê. In-ūi bô ki-hâi-su, mā bô lí-kheh, góa koat-tēng ka-tī lâi siu-lí. Che tùi góa sī seⁿ-kah-sí ê būn-tê. Góa kan-ta ū liōng-iok chi̍t lé-pài thang lim ê chúi.

Tē-it-àm góa khùn tī soa-po͘ téng, lī lâng tòa ê só͘-chāi kúi-nā chheng lí. Góa pí tîm-chûn tiàm hái tiong-ng, chē tī kiù-seng-théng téng-bīn ê lâng, koh khah ko͘-toaⁿ. Só͘-í, lí siūⁿ khòaⁿ-māi góa ê kiaⁿ-hiâⁿ, thiⁿ-kng ê sî, ū chi̍t ê siaⁿ kiò chhíⁿ góa:

"Pài-thok, ōe iûⁿ-á hō͘ góa!"

"Siáⁿ?"

Góa thiàu khí-lâi, ná-chhiūⁿ khì tiān tio̍h. Góa it-ti̍t jôe bak-chiu. Góa khòaⁿ chin chheng-chhó, ū chi̍t ê chin te̍k-piat ê sè-hàn lâng, kim-kim khòaⁿ góa. Che sī góa āu-lâi só͘ ōe ê i ê siòng:

M̄-koh góa ōe ê bô i pún-lâng hiah súi. Tān-sī che bē-sái koài góa: chù góa la̍k hòe, tōa-lâng tō chó͘-chí góa ê ōe-ka sū-gia̍p, só͘-í, tî-liáu gím-chôa lāi-gōa ê tô͘, góa tō bô koh o̍h ōe-tô͘.

Góa kiaⁿ-hiâⁿ, ba̍k-chiu peh kim-kim khòaⁿ i. Siūⁿ khòaⁿ māi, lī ū lâng ê só͘-chāi chheng-gōa lí. Lí khòaⁿ, chit ê sè-hàn lâng bô sêng bê-lō͘, mā bô thiám kah boeh sí, a̍h sī pak-tó͘ iau, a̍h sī chhùi-ta, a̍h sī kiaⁿ-hiâⁿ. I bô chhiūⁿ gín-á phah m̄-kiàn tī lī ū lâng ê só͘-chāi chheng-gōa lí ê soa-bo̍k. Góa sim tiāⁿ liáu-āu, kóng:

"Lí tī chia chhòng-siáⁿ?"

I chin téng-chin, khin siaⁿ koh kóng chi̍t piàn:

"Pài-thok... ōe iûⁿ-á hō͘ góa!"

Tú tio̍h sîn-pì ê tāi-chì, lán lâng m̄-káⁿ ûi-pōe. Sui-jiân hàm-kó͘, lī ū lâng ê só͘-chāi chheng gōa lí, jî-chiáⁿ bīn tùi sí-bông, góa the̍h-chhut chóa kah pit. Hit sî góa siūⁿ tio̍h góa o̍h ê sī tē-lí, le̍k-sú, sǹg-su̍t kah bûn-hoat; góa kún-chhiò kā sè-hàn lâng kóng, góa bē-hiáu ōe-tô͘. I kā góa kóng:

"Bô iàu-kín. Ōe iûⁿ-á hō͘ góa!"

In-ūi góa lóng m̄-bat ōe-kòe iûⁿ-á, só͘-í góa ōe chi̍t tiuⁿ góa ōe-kòe ê tô͘: gím-chôa ê gōa-piáu.

Góa chiâⁿ hòⁿ-kî, sè-hàn lâng kă kóng:

"M̄-sī! m̄-sī! Góa bô-ài chhiūⁿ tī gím-chôa lāi-té. Gím-chôa chin hûi-hiám, chhiūⁿ siuⁿ tōa-chiah. Goán ê mi̍h-kiāⁿ lóng chin sè. Góa ài iûⁿ-á. Ōe iûⁿ-á hō͘ góa!"

Án-ne, góa tō ōe.

I chù-ì khòaⁿ, tō kóng:

"M̄-sī! Chit chiah ū pēⁿ. Ōe pa̍t-chiah!"

Góa tō koh ōe:

Goán pêng-iú hoaⁿ-hí koh bî-bî-á chhiò, kóng:

"Lí ka-tī khòaⁿ, che m̄-sī iûⁿ-á. Che sī iûⁿ-káng; i ū hoat kak..."

Só͘-í góa koh têng-ōe.

M̄-koh che mā-sī hō͘ i kū-choa̍t:

"Chit chiah siuⁿ lāu. Góa ài ē-tàng oa̍h chin kú ê iûⁿ-á."

Góa khai-sí bô nāi-sim, in-ūi góa boeh pak mohtà, góa phiat chit ê siōng-bóe ê tô͘.

Làu chi̍t kù ōe hō͘ i:

"Che sī siuⁿ-á. Lí ê iûⁿ-á tī siuⁿ-á lāi-té."

Góa tio̍h chi̍t kiaⁿ, khòaⁿ tio̍h chit ê kāu-peⁿ ê siàu-liân soah bīn chhiò-chhiò:

"Che tō sī góa ài ê! Lí kám chai, che iûⁿ-á su-iàu chin chē chháu bô?"

"Sī án-chóaⁿ?"

"In-ūi goán hia ta̍k-hāng lóng chin sè..."

"Án-ne tō ē-sái ah. Che sī sè-chiah ê iûⁿ-á."

I àⁿ thâu khòaⁿ tô͘:

"Bô kàu sè... Ha! I khùn-khì ah..."

Chū án-ne, góa bat tio̍h sió ông-chú.

第 2 章畫羊仔予我

自 án-ne, 我孤單生活, 無人 ē-tàng 開講, 一直到六年前, tī Sahara 沙漠我 ê 飛行機故障, enjín 出問題. 因為無機械師, mā 無旅客, 我決定家己來修理. 這對我是生 kah 死 ê 問題. 我 kan-ta 有量約一禮拜通啉 ê 水.

第一暗我睏 tī 沙埔頂, 離人 tòa ê 所在幾若千里. 我比沉船 tiàm 海中央, 坐 tī 救生艇頂面 ê 人, koh 較孤單. 所以, 你想看覓我 ê 驚惶, 天光 ê 時, 有一个聲叫醒我:

"拜託, 畫羊仔予我!"

"啥?"

我跳起來, ná 像去電著. 我一直 jôe 目睭. 我看真清楚, 有一个真特別 ê 細漢人, 金金看我. 這是我後來所畫 ê 伊 ê 相:

M̄-koh 我畫 ê 無伊本人 hiah 媠. 但是這袂使怪我: 自我六歲, 大人 tō 阻止我 ê 畫家事業, 所以, 除了錦蛇內外 ê 圖, 我 tō 無 koh 學畫圖.

我驚惶, 目睭 peh 金金看伊. 想看覓, 離有人 ê 所在千外里. 你看, 這个細漢人無成迷路, mā 無 thiám kah 欲死, 抑是腹肚 iau, 抑是喙焦, 抑是驚惶. 伊無像囡仔 phah m̄ 見 tī 離有人 ê 所在千外里 ê 沙漠. 我心定了後, 講:

"你 tī chia 創啥?"

伊真頂真, 輕聲 koh 講一遍:

"拜託... 畫羊仔予我!"

Tú tio̍h 神秘 ê 代誌, 咱人 m̄ 敢違背. 雖然 hàm 古, 離有人 ê 所在千外里, 而且面對死亡, 我提出紙 kah 筆. 彼時我想著我學 ê 是地理, 歷史, 算術 kah 文法; 我滾笑 kā 細漢人講, 我袂曉畫圖. 伊 kā 我講:

"無要緊. 畫羊仔予我!"

因為我攏 m̄-bat 畫過羊仔, 所以我畫一張我畫過 ê 圖: 錦蛇 ê 外表.

我 chiâⁿ 好奇, 細漢人 kă 講:

"M̄ 是! m̄ 是! 我無愛象 tī 錦蛇內底. 錦蛇真危險, 象 siuⁿ 大隻. 阮 ê 物件攏真細. 我愛羊仔. 畫羊仔予我!"

Án-ne, 我 tō 畫.

伊注意看, tō 講:

"M̄ 是! 這隻有病. 畫別隻!"

我 tō koh 畫:

阮朋友歡喜 koh 微微仔笑, 講:

"你家己看, 這 m̄ 是羊仔. 這是羊 káng; 伊有發角..."

所以我 koh 重畫.

M̄-koh 這 mā 是予伊拒絕:

"這隻 siuⁿ 老. 我愛 ē-tàng 活真久 ê 羊仔."

我開始無耐心, 因為我欲剝 mohtà, 我撇這个上尾 ê 圖.

Làu 一句話予伊:

"這是箱仔. 你 ê 羊仔 tī 箱仔內底."

我著一驚, 看 tio̍h 這个 kāu-peⁿ ê 少年煞面笑笑:

"這就是我愛 ê! 你敢知, 這羊仔需要真 chē 草無?"

"是按怎?"

"因為阮 hia 逐項攏真細..."

"Án-ne 就會使 ah. 這是細隻 ê 羊仔."

伊 àⁿ 頭看圖:

"無夠細... Ha! 伊睏去 ah..."

自 án-ne, 我 bat tio̍h 小王子.

Do, mi vivis sola, sen iu ajn, kun kiu mi povus vere interparoli, ĝis paneo de mia motoro sur dezerto Saharo, kio okazis antaŭ ses jaroj. Io en la motoro rompiĝis. Kaj, ĉar estis kun mi nek mekanikisto nek pasaĝeroj, mi min pretigis por provi tute sola sukcesigi malfacilan riparon. Temis por mi pri vivdemando. Mi havis trinkeblan akvon apenaŭ por semajno.

La unuan vesperon mi do endormiĝis sur la sablo, mil mejlojn for de kiu ajn loĝigita loko. Mi ja estis multe pli izolita ol ŝip-rompulo sur floso meze de oceano. Sekve vi imagu mian surprizon, kiam tagiĝe vekis min kurioza voĉeto:

"Mi petas vin... desegnu por mi ŝafeton!"

"Kion?"

"Desegnu por mi ŝafeton!"

Mi salte ekstaris kiel trafita de fulmo. Mi insiste frotis miajn okulojn. Mi bone rigardis. Kaj mi vidis tute eksterordinaran hometon, kiu gravmiene rigardadis min. Jen la plej bona portreto de li, kiun mi poste sukcesis fari.

Sed kompreneble mia desegno estas ja multe malpli rava ol la modelo. Sed mi ne kulpas: La grandpersonoj senkuraĝigis min de pentrista karieo jam kiam mi estis sesjara, kaj, krom fermitaj kaj malfermitaj boaoj, mi nenion lernis desegni.

Do mi rigardis tiun aperaĵon per okuloj tute rondaj pro miro. Ne forgesu, ke mi troviĝis mil mejlojn for de iu ajn loĝigita loko. Nu, mia hometo ŝajnis al mi nek vojerarinta, nek mortanta pro laceco, malsato, soifo, aŭ timo. Li neniel havis aspekton de infano perdita meze de dezerto, mil mejlojn for de iu ajn loĝigita loko. Kiam mi fine sukcesis paroli, mi diris al li:

"Sed... kion vi faras ĉi tie?"

Kaj tiam li ripetis, tute milde, kiel aferon tre gravan:

"Mi petas... desegnu por mi ŝafeton!"

Kiam mistero tro impresas, oni ne kuraĝas malobei. Eĉ se tio ŝajnas al mi absurda ĉi tie, mil mejlojn for de iu ajn loĝigita loko kaj en danĝero de morto, mi tamen elpoŝigis paperfolion kaj fontoplumon. Sed mi tiam ekmemoris ke mi lernis precipe geografion, historion, kalkularton kaj gramatikon; kaj (kun iom da malbona humoro) mi diris al la hometo, ke mi ne scias desegni. Li respondis al mi:

"Ne gravas. Desegnu por mi ŝafeton!"

Ĉar ŝafon mi neniam desegnis, Mi refaris por li unu el la du solaj desegnoj. Kiujn mi kapablis fari: tiu de la fermita boao.

Kaj en mirego mi aŭdis la hometon respondi al mi:

"Ne! Ne! Mi ne volas elefanton en boao. Boao estas tre danĝera kaj elefanto okupas tro multe da spaco. ĉe mi ĉio estas tute eta. Mi bezonas ŝafeton. Desegnu por mi ŝafeton!"

Do, mi desegnis.

Li atente rigardis kaj poste diris:

"Ne! Tiu ĉi estas jam tre malsana. Faru alian!"

Tiam mi desegnis devove:

Mia amiko ĉarme ridetis kun indulgo:

"Vidu mem...ĉi tio estas ne ŝafeto", sed virŝafo. Ĝi havas kornojn..."

Do mi rekomencis desegni.

Sed, kiel la antaŭaj, ĝi estis rifuzita:

"Tiu ĉi estas tro maljuna. Mi volas ŝafeton, kiu longe vivu."

Tiam mi senpacienciĝis kaj, ĉar mi volis senprokraste komnci la malmuntadon de mia motoro, mi skizaĉis ĉi tiun lastan desegnon.

Kaj mi ĵetis tiujn ĉi vortojn:

"Jen estas la kesto. La ŝafeto, kiun vi volas, troviĝas interne."

Sed mi tre suspriziĝis, vidante la vizaĝon de mia juna kritikisto ekbrili pro ĝojo:

"Ĝuste tia mi volis ĝin! ĉu vi kredas, ke tiu ŝafeto bezonos multe da herbo?"

"Kial?"

"Tial, ĉar ĉe mi ĉio estas tute eta..."

"Certe sufiĉos. Mi donis al vi tute etan ŝafeton."

Li klinis sian kapeton al la desegno:

"Ne tiel etan... Ha! ĝi endormiĝis..."

Kaj tiel mi konatiĝis kun la eta princo.

Sió Ông-chú | 小王子

Wednesday, May 2, 2018