第 7 章 伊驚羊仔食花

Tē 7 Chiong I kiaⁿ iûⁿ-á chia̍h hoe

Tē gō͘ kang, mā sī in-ūi iûⁿ-á, góa chai-iáⁿ sío ông-chú ê lēng-gōa chi̍t ê pì-bi̍t. Hut-jiân-kan, ká-ná tiām-tiām siūⁿ chin kú ê būn-tê, i bô thâu bô bóe mn̄g góa:

"Iûⁿ-á nā ē chia̍h é-chhiū-châng, mā ē chia̍h hoe, sī-m̄?"

"Iûⁿ-á chhōe tio̍h siáⁿ, in tō chia̍h siáⁿ."

"Sī-m̄-sī liân ū chhì ê hoe mā chia̍h?"

"Tio̍h, liân ū chhì ê hoe."

"Án-ne, chhì ū siáⁿ lō͘-iōng?"

Góa m̄-chai. Hit sî góa teh bô-êng pak chi̍t lia̍p khā tī enjín ê lô͘-si. Góa chin sió-sim, in-ūi góa ê kò͘-chiong khòaⁿ khí-lâi chin giâm-tiōng, chúi boeh bô ah, góa kiaⁿ ē chin hāi.

"Án-ne, chhì ū siáⁿ lō͘-iōng?"

Sió ông-chú ê būn-tê nā the̍h chhut-lâi tō mn̄g bē soah. Góa teh hoân góa ê lô͘-si, tō chhín-chhái kā ìn:

"Chhì bô siáⁿ lō͘-iōng. Hoe ê chhì sī ke-gia̍h ê!"

"Ho͘h!"

Thêng chi̍t khūn liáu, i put-boán, koh mn̄g góa:

"Góa bô siong-sìn! Hoe chin lám. In chin thian-chin, koh chin jīn-hūn, siūⁿ-kóng ū he chhì in tō chin lī-hāi..."

Góa bô ìn. Hit chūn góa teh siūⁿ: "Lô͘-si nā m̄-tāng, góa tō iōng kòng-thûi-á kā hám chhut-lâi." Sió ông-chú iû-koh pah-tn̄g góa ê su-lō͘.

"Lí, lí ū siong-sìn hoe..."

"Bô! bô! Góa siáⁿ tō bô siong-sìn! góa chí sī chhín-chhái kóng. Góa taⁿ teh hoân-ló chiàⁿ-sū."

I kiaⁿ chi̍t tiô, tōa-la̍t khòaⁿ góa.

"Chiàⁿ-sū?"

I khòaⁿ góa chhiú gia̍h hám-á, chéng-thâu-á kō iû o͘-mà-mà, àⁿ-thâu tī i khòaⁿ khí-lâi kài pháiⁿ-khòaⁿ ê mi̍h-kiāⁿ téng-koân.

"Lí kóng-ōe ná tōa-lâng leh!"

Góa sió-khóa kám-kak pháiⁿ-sè. M̄-koh i koh sòa--lo̍h-khì:

"Lí o͘-pe̍h-chhap, chiok loān ê!"

I chiâⁿ siū-khì, kim-sek ê thâu-chang hàiⁿ tī hong nih, i koh kóng:

"Góa chai chi̍t ê hêng-seng, hia ū tòa chi̍t ê âng-bīn ê sian-siⁿ. I m̄-bat phīⁿ hoe, m̄-bat khòaⁿ thiⁿ-chheⁿ, m̄-bat ài pa̍t-lâng. I siáⁿ lóng bô chò, kan-ta chò ka-hoat. Ná-chhiūⁿ lí án-ne, i kui-kang it-ti̍t kóng: 'Góa chin chèng-keng! Góa chin chèng-kéng!' chū án-ne kui-ê lâng chhèng-kōa-kōa. M̄-koh, i m̄-sī lâng, i sī hiuⁿ-ko͘!"

"I sī siáⁿ?"

"Hiuⁿ-ko͘!"

Sió ông-chú khì kah bīn hoán pe̍h. "Kúi pah-bān nî hoe seⁿ chhì. Kúi pah-bān nî iûⁿ-á chia̍h hoe. Siūⁿ khòaⁿ in sī án-chóaⁿ seⁿ chhì, koh bô iōng, che kám m̄-sī chin iàu-kín? Iûⁿ-á kah hoe ê chiàn-cheng kám bô tiōng-iàu? Che kám bô pí tōa-kho͘ âng-bīn sian-siⁿ ê ke-hoat khah iàu-kín, khah tiōng-iàu? Góa só͘ chai-iáⁿ sè-kan te̍k-pia̍t ê hoe, sī tī góa ê hêng-seng, he iûⁿ-á tī bó͘ chi̍t chá-khí ū khó-lêng bô-ì tiong chi̍t chhùi kā chia̍h lo̍h - che kám bô tiōng-iàu?"

I bīn âng khí-lâi, kè-sio̍k kóng:

"Ài chi̍t lúi kúi nā pah-bān ê seng-kiû tiong-kan ûi-it te̍k-iú ê hoe ê lâng, khòaⁿ tio̍h thiⁿ-chheⁿ tō ē kám-kak hēng-hok. I kā ka-tī kóng: Góa ê hoe tī bó͘ chi̍t-lia̍p thiⁿ-chheⁿ lāi-té...' Tān-sī, iûⁿ-á nā kā hoe chia̍h khì, he tō ná-chhiūⁿ só͘-ū ê chheⁿ lóng hoa-khì! Che kám bô tiōng-iàu?"

7a

Góa bô siáⁿ thang kā ìn. I soah khàu chhut-lâi.

Thiⁿ àm ah. Góa pàng lo̍h ke-si. Góa ê hám-á, lô͘-sí, chhùi-ta, enjín lóng bô tiōng-iàu ah.

Tī chi̍t lia̍p chheⁿ, hêng-seng téng-koân, tī góa ê hêng-seng Tē-kiû téng-koân, ū sió ông-chú su-iàu an-ùi. Góa lám i, iô i, kā i kóng: "Lí ài ê hoe bô hûi-hiám... Góa ōe chhùi-om hō͘ lí ê iûⁿ-á. Góa ōe lân-kan hō͘ lí ê hoe... Góa..."

Góa m̄-chai kóng siáⁿ hó, kám-kak pūn-pūn. Góa m̄-chai án-chóaⁿ óa-kīn i, án-chóaⁿ kap i kau-pôe...

Ba̍k-sái ê kok-tō͘ khak-si̍t chin sîn-pì.

--

第 7 章 伊驚羊仔食花

第五工, mā 是因為羊仔, 我知影小王子 ê 另外一个祕密. 忽然間, ká-ná 恬恬想真久 ê 問題, 伊無頭無尾問我:

"羊仔若會食矮樹叢, mā 會食花, 是 m̄?"

"羊仔 chhōe 著啥, in tō 食啥."

"是 m̄ 是連有刺 ê 花 mā 食?"

"著, 連有刺 ê 花."

"Án-ne, 刺有啥路用?"

我 m̄ 知. 彼時我 teh 無閒剝一粒 khā tī enjín ê 螺絲. 我真小心, 因為我 ê 故障看起來真嚴重, 水欲無 ah, 我驚會真害.

"Án-ne, 刺有啥路用?"

小王子 ê 問題若提出來 tō 問袂煞. 我 teh 煩我 ê 螺絲, tō chhín-chhái kā 應:

"刺無啥路用. 花 ê 刺是加額 ê!"

"Ho͘h!"

停一睏了, 伊不滿, koh 問我:

"我無相信! 花真 lám. In 真天真, koh 真認份, 想講有彼刺 in tō 真厲害..."

我無應. 彼陣我 teh 想: "螺絲若 m̄ 動, 我 tō 用摃槌仔 kā hám 出來." 小王子猶 koh 拍斷我 ê 思路.

"你, 你有相信花..."

"無! 無! 我啥 tō 無相信! 我只是 chhín-chhái 講. 我 taⁿ teh 煩惱正事."

伊驚一 tiô, 大力看我.

"正事?"

伊看我手 gia̍h hám-á, 指頭仔 kō 油烏 mà-mà, àⁿ 頭 tī 伊看起來蓋歹看 ê 物件頂懸.

"你講話 ná 大人 leh!"

我小可感覺歹勢. M̄-koh 伊 koh sòa 落去:

"你烏白 chhap, 足亂 ê!"

伊誠受氣, 金色 ê 頭鬃幌 tī 風 nih, 伊 koh 講:

"我知一个行星, hia 有 tòa 一个紅面 ê 先生. 伊 m̄-bat 鼻花, m̄-bat 看天星, m̄-bat 愛別人. 伊啥攏無做, kan-ta 做加法. Ná 像你 án-ne, 伊規工一直講: '我真正經! 我真正經!' 自 án-ne 規个人 chhèng-kōa-kōa. M̄-koh, 伊 m̄ 是人, 伊是香菇!"

"伊是啥?"

"香菇!"

小王子氣 kah 面反白. "幾百萬年花生刺. 幾百萬年羊仔食花. 想看 in 是按怎生刺, koh 無用, 這敢 m̄ 是真要緊? 羊仔 kah 花 ê 戰爭敢無重要? 這敢無比大箍紅面先生 ê 加法較要緊, 較重要? 我所知影世間特別 ê 花, 是 tī 我 ê 行星, 彼羊仔 tī 某一早起有可能無意中一喙 kā 食落 - 這敢無重要?"

伊面紅起來, 繼續講:

"愛一蕊幾若百萬个星球中間唯一特有 ê 花 ê 人, 看著天星 tō 會感覺幸福. 伊 kā 家己講: '我 ê 花 tī 某一粒天星內底...' 但是, 羊仔若 kā 花食去, he tō ná-chhiūⁿ 所有 ê 星攏 hoa 去! 這敢無重要?"

7a

我無啥通 kā 應. 伊煞哭出來.

天暗 ah. 我放落家私. 我 ê hám-á, 螺絲, 喙焦, enjín 攏無重要 ah.

Tī 一粒星, 行星頂懸, tī 我 ê 行星地球頂懸, 有小王子需要安慰. 我攬伊, 搖伊, kā 伊講: "你愛 ê 花無危險... 我畫喙掩予你 ê 羊仔. 我畫欄杆予你 ê 花... 我..."

我 m̄ 知講啥好, 感覺笨笨. 我 m̄ 知按怎倚近伊, 按怎 kap 伊交陪...

目屎 ê 國度確實真神祕.

--

VII

LA KVINAN tagon, denove dank'al la ŝafeto, la sekvantan sekreton pri la vivo de la eta princo estis malkaŝita al mi. Abrupte, sen antaŭklarigo, kvazaŭ rezulte de problemo longe kaj silente meditita, li demandis min:

"ŝafeto, se ĝi manĝas arbustojn, ankaŭ florojn ĝi manĝas, ĉu ne?"

"Ŝafo ĉion manĝas, kion ĝi trovas."

"Ĉu eĉ tiujn florojn, kiuj havas dornojn?"

"Jes, eĉ florojn, kiuj havas dornojn."

"La dornoj, do, por kio servas?"

Mi ne scias, Mi tiam estis tre okupata, provante malŝraŭbi tro sreĉitan bolton de mia motoro. Mi estis zorgoplena, ĉar mia paneo jam ekmontriĝis vere serioza, dum la trinkakvo malpliiĝis, kaj mi timis la plej malbonan.

"La dornoj, do, por kio servas?"

La eta princo neniam rezignis pri jam metita demando. Mi malpacienciĝis pro mia bolto kaj respondis senpripensaĵon:

"Dornoj havas nenian utilon. Tio estas pura malico flanke de la floroj!"

"Ho!"

Sed post silenteto li kvazaŭ malpardoneme pafis al mi:

"Mi ne kredas al vi! La floroj estas malfortaj. Ili estas naivaj. Ili trankviliĝas, kiel ili povas. Ili pro siaj dornoj kredas sin teruraj..."

Mi nenion respondis. En tiu momento mi pensis: "Se ĉi tiu bolto plue rezistos, mi elsaltigos ĝin per martelo." La eta princo denove entrudiĝis en mian cerbumadon:

"Kaj vi, vi kredas ke la floroj..."

"Sed ne! Sed ne! Mi nenion kredas!" mi respondis senpripense. Mi ja zorgas pri seriozaĵoj."

Li rigardis min mirigite.

"Pri seriozaĵoj!"

Li vidis min tenantan enmane mian martelon, dum miaj fingroj estis nigrigitaj de ŝmiroleo, kliniĝantan super objekto, kiu ŝajnis al li tre malbela.

"Vi parolas kiel grandpersonoj!"

Tio iom hontigis min. Sed senkompate li aldonis:

"Vi konfuzas ĉion, miksas ĉion!"

Li vere estis tre kolera. Li skuadis en la vento siajn orajn harojn:

"Mi konas planedon, kie troviĝas karmezina sinjoro. Neniam li priflaris floron. Neniam li rigardis stelon. Neniam li amis homon. Neniam li ion alian faris krom adicioj. Kaj dum la tuta tago li ripetas kiel vi: 'Mi estas serioza viro! Mi estas serioza viro!' kaj pro tio li fierege ŝveliĝas. Se li ne estas homo, li estas fungo!"

"Kio li estas?"

"Fungo!"

La eta princo jam estis tute pala pro kolero. "Dum milionoj da jaroj la floroj fabrikis dornojn. Dum milionoj da jaroj la ŝafoj tamen manĝis la florojn. Kaj ĉu ne estas serioze klopodi por kompreni, kial ili tiel multe penas por fabriki por si dornojn, kiuj neniam utilas? Ĉu ne estas gravaĵo la milito inter ŝafoj kaj floroj? Ĉu tio ne pli seriozas kaj pli gravas, ol adicioj de iu dika ruĝvizaĝa sinjoro? Kaj, se mi mem konas floron unikan en la mondo, kiu ekzistas nenie krom sur mia planedo, kaj kiun ŝafeto povas iun matenon nekonscie neniigi per unusola gluto - kaj jen farite - , ĉu tio ne estas ja grava afero?"

Li ruĝiĝis kaj daŭrigis:

"Se iu amas floron, unusolan en ĝia speco inter milionoj kaj milionoj da steloj, al tiu sufiĉas por esti feliĉa, ke li rigardu ilin. Li diris al si: "Ie tie estas mia floro..." Sed, se la ŝafeto formanĝis la floron, estas por li, kvazaŭ ĉiuj steloj subite estingiĝus! Kaj ĉu tio mem ne gravas?"

7a

Nenion plu mi povis diri. Li subite ekploregis.

Jam noktiĝis. Mi maltenis miajn ilojn. Mia martelo, mia bolto, la soifo kaj la morto ne plu gravis.

Sur iu stelo, iu planedo, sur la mia, sur la Tero, unu eta princo bezonis konsolon. Mi lin brakumis, lin lulis. Mi diris al li: "La floro, kiun vi amas, ne estas en danĝero... Mi ja desegnos buŝumon por via ŝafeto. Mi desegnos kiraseton por via floro... Mi..."

Mi ne tro bone scias, kiam ion diri. Mi min sentis tre mallerta. Mi ne sciis, kiel atingi lin, kiel kontakti lin...

Ja tiel mistera estas la lando de larmoj.

--