第 25 章 伊降落滿年

Tē 25 Chiong I kàng-lo̍h bóaⁿ-nî

"Lâng," sió ông-chú kóng, "kheh tī khoài-chhia nih, m̄-koh in m̄-chai boeh chhōe siáⁿ. In choah la̍k-la̍k, in it-tit se̍h, it-ti̍t se̍h..."

I koh kóng:

"M̄-ta̍t..."

Goán chhōe tio̍h ê chúi-chéⁿ kah Sahara ê chéⁿ bô kāng. Sahara ê chéⁿ chí-sī tī soa nih óe ê khang. Chit ê ná chng nih ê chéⁿ. M̄-koh chia bô chng, góa siūⁿ, góa sī teh bîn-bāng.

"Kî-koài," góa kā sió ông-chú kóng, "ta̍k hāng lóng ū: ka-lak, tháng-á, kah soh-á..."

I ná chhiò, ná khiú soh-á, sńg ka-lak. Ka-lak chhut ê siaⁿ, ná chhiūⁿ chin kú bô chhoe-hong ê kū hong-hiòng-phiau.

"Ū thiaⁿ tio̍h bô?" sió ông-chú kóng, "lán tú kiò-chhéⁿ chit ê chéⁿ, i teh chhiùⁿ-koa..."

25a

Góa kiaⁿ i ē siuⁿ thiám:

"Hō͘ góa lâi," góa kóng, "he tùi lí siuⁿ tāng."

Góa bān-bān-á kā tháng-á khiú kàu chéⁿ bīn, kā kò͘-tēng tī hia. Hīⁿ-khang nih iáu ū ka-lak ê koa-siaⁿ, tī chùn-tāng ê chúi bīn, góa khòaⁿ tio̍h chùn-tāng ê ji̍t-thâu.

"Góa chin chhùi-ta, ài lim chúi," sió ông-chú kóng, "chúi hō͘ góa lim!..."

Góa liáu-kái, i teh chhōe ê sī siáⁿ.

Góa kā tháng-á gia̍h kàu i ê chhùi-tûn. I ba̍k-chiu kheh-kheh lim. Che tiⁿ kah ná-chhiūⁿ chia̍h-phong-phài. Che chúi kah phó͘-thong ê ím-si̍t bô kāng. I sī tī thiⁿ-chheⁿ ē-bīn kiâⁿ-lō͘, ùi ka-lak ê koa-siaⁿ, ùi góa ê chhiú chhut-la̍t lâi ê. I hō͘ sim-koaⁿ ná-chhiūⁿ lé-bu̍t hiah-nī hó. Sè-hàn ê sî, sèng-tàn-chhiū ê teng, pòaⁿ-mê mî-sat ê im-ga̍k, bî-chhiò ê tiⁿ-bi̍t lóng ē cheng-ka góa siu tio̍h ê lé-bu̍t ê kong-hui.

"Lín chia ê lâng tī hoe-hn̂g chèng gō͘-chheng châng mûi-kùi," sió ông-chú kóng, "... m̄-koh in tī hia chhōe bô in teh chhōe ê."

"In bô chhōe tio̍h," góa kóng.

"In mā ū khó-lêng tī chi̍t châng mûi-kùi, a̍h-sī chió-chió ê chúi nih, chhōe tio̍h in boeh chhōe ê..."

"Tong-jiân," góa ìn.

Sió ông-chú koh kóng:

"M̄-koh ba̍k-chiu khòaⁿ bô, tio̍h iōng sim khì chhōe."

Góa lim liáu, bē chhoán ah. Thiⁿ boeh kng ê sî, soa* ê sek ná-chhiūⁿ phang-bi̍t. Hit-hō phang-bi̍t-sek hō͘ góa hoaⁿ-hí. Sī án-chóaⁿ góa ná ē kám-kak ut-chut? [*Franse-gí goân-bûn sī ‘soa’ (le sable), sè-kài-gí pán e̍k-chò ‘thiⁿ’ (la ĉielo). ]

"Lí it-tēng ài si̍t-hiān lí ín-chún góa ê," sió ông-chú chē lâi góa sin-piⁿ, sai-nai kă kóng.

"Góa ín-chún lí siáⁿ?"

"Lí chai... iûⁿ-á ê chhùi-om... góa ài tùi hoe hū-chek!"

Góa the̍h chhut góa ê chháu-tô͘. Sió ông-chú khòaⁿ tio̍h, chhiò leh kóng:

"Lí ê pachilu ná chhiūⁿ chhài-hoe..."

"Ho!"

Góa pún-lâi tùi pachilu ê tô͘ chiâ boán-ì!

"Lí ê hô͘-lî... hīⁿ-á ná kak, sió-khóa siuⁿ tn̂g lah!"

Kóng-liáu i koh chhiò.

"Bô kong-pêng, siáu-liân-ê. Góa kan-ta ē-hiáu ōe gím-chôa ê lāi-té kah gōa-kháu."

"Án-ne tō ē-sái," i kóng, "gín-á lóng khòaⁿ-ū."

Góa ōe chi̍t ê chhùi-om. Hō͘ i liáu, góa kám-kak sim cha̍t-cha̍t:

"Lí ū góa m̄-chai ê kè-ōe..."

"Bîn-á-chài sī góa lâi Tē-kiû móa-nî..."

Tiām-tiām chi̍t khùn liáu, i koh kóng:

"Góa kàng-lo̍h tī chit hù-kīn..."

I ê bīn âng--khí-lâi.

M̄-chai án-chóaⁿ, góa koh kám-kak sim-cho. M̄-koh, ū chi̍t ê būn-tê phû tī góa ê sim-lāi:

"Peh kang chêng hit chá-khí, lán sio-tú ê sî, lí m̄-sī tú-hó tī lī lâng tòa kúi-nā chheng lí ê só͘-chāi ko͘-toaⁿ teh sàn-pō͘ sioh? Hit-chūn, lí sī-m̄-sī boeh tńg-khì lí kàng-lo̍h ê só͘-chāi?"

Sió ông-chú bīn koh âng--khí-lâi.

Góa koh ûn-ûn-á kā mn̄g:

"Sī-m̄-sī ūi tio̍h móa-nî?"

Sió ông-chú koh chi̍t-kái bīn-âng. I lóng bô hôe-tap góa ê būn-tê, m̄-koh lâng nā bīn-âng, kám m̄-sī tāi-piáu "sī"?

"Ha!" góa kā i kóng, "góa khióng-kiaⁿ..."

M̄-koh i ìn góa kóng:

"Taⁿ lí ài khì chò-kang, lí tńg-khì lí ê ke-khì hia. Góa tī chia tán lí. Bîn-á e-hng tńg lâi chia!..."

M̄-koh góa bô pá-ak. Góa siūⁿ tio̍h hô͘-lî. Lí nā hō͘ lâng chiap-la̍p, lí tō ū lâu ba̍k-sái ê hong-hiám...

--

第 25 章 伊降落滿年

"人," 小王子講, "kheh tī 快車 nih, m̄-koh in m̄ 知欲揣啥. In choah la̍k-la̍k, in it-tit se̍h, it-ti̍t se̍h..."

伊 koh 講

"M̄ 值..."

阮揣著 ê 水井 kah Sahara ê 井無仝. Sahara ê 井只是 tī 沙 nih 挖 ê 空. 這个 ná 庄 nih ê 井. M̄-koh 遮無庄, 我想, 我是 teh 眠夢.

"奇怪," 我 kā 小王子講, "逐項攏有: ka-lak, 桶仔, kah 索仔..."

伊 ná 笑, ná khiú 索仔, 耍 ka-lak. Ka-lak 出 ê 聲, ná 像真久無吹風 ê 舊風向標.

"有聽著無?" 小王子講, "咱拄叫醒這个井, 伊 teh 唱歌..."

25a

我驚伊會 siuⁿ thiám:

"予我來," 我講, "彼對你 siuⁿ 重."

我慢慢仔 kā 桶仔 khiú 到井面, 固定 tī 遐. 耳空 nih 猶有 ka-lak ê 歌聲, tī 顫動 ê 水面, 我看著顫動 ê 日頭.

"我真喙焦, 愛啉水," 小王子講, "水予我啉!..."

我了解, 伊 teh 揣 ê 是啥.

我 kā 桶仔 gia̍h 到伊 ê 喙唇. 伊目睭瞌瞌啉. 這甜 kah ná 像食豐沛. 這水 kah 普通 ê 飲食無仝. 伊是 tī 天星下面行路, ùi ka-lak ê 歌聲, ùi 我 ê 手出力來 ê. 伊予心肝 ná 像禮物 hiah-nī 好. 細漢 ê 時, 聖誕樹 ê 燈, 半暝彌撒 ê 音樂, 微笑 ê 甜蜜攏會增加我收著 ê 禮物 ê 光輝.

"恁遮 ê 人 tī 花園種五千叢玫瑰," 小王子講, "... m̄-koh in tī 遐揣無 in teh 揣 ê."

"In 無揣著," 我講.

"In mā 有可能 tī 一叢玫瑰, 抑是少少 ê 水 nih, 揣著 in 欲揣 ê..."

"當然," 我應.

小王子 koh 講:

"M̄-koh 目睭看無, 著用心去揣."

我啉了, 袂喘 ah. 天欲光 ê 時, 沙* ê 色 ná 像蜂蜜. 彼號蜂蜜色予我歡喜. 是按怎我那會感覺鬱卒? [*Franse 語原文是 '沙' (le sable), 世界語版譯做 '天' (la ĉielo).]

"你一定愛實現你允准我 ê," 小王子坐來我身邊, sai-nai kă 講.

"我允准你啥?"

"你知... 羊仔 ê 喙掩... 我愛對花負責!"

我提出我 ê 草圖. 小王子看著, 笑 leh 講:

"你 ê pachilu ná 像菜花..."

"Ho!"

我本來對 pachilu ê 圖誠滿意!

"你 ê 狐狸... 耳仔 ná 角, 小可 siuⁿ 長 lah!"

講了伊 koh 笑.

"無公平, 少年 ê. 我 kan-ta 會曉畫錦蛇 ê 內底 kah 外口."

"Án-ne tō ē-sái," 伊講, "囡仔攏看有."

我畫一个喙掩. 予伊了, 我感覺心 cha̍t-cha̍t:

"你有我 m̄ 知 ê 計畫..."

"明仔載是我來地球滿年..."

恬恬一睏了, 伊 koh 講:

"我降落 tī 這附近..."

伊 ê 面紅起來.

M̄ 知按怎, 我 koh 感覺心慒. M̄-koh, 有一个問題浮 tī 我 ê 心內:

"八工前彼早起, 咱相拄 ê 時, 你 m̄ 是拄好 tī 離人 tòa 幾若千里 ê 所在孤單 teh 散步 sioh? 彼陣, 你是 m̄ 是欲轉去你降落 ê 所在?"

小王子面 koh 紅起來.

我 koh 勻勻仔 kā 問:

"是 m̄ 是為著滿年?"

小王子 koh 一改面紅. 伊攏無回答我 ê 問題, m̄-koh 人若面紅, 敢 m̄ 是代表 "是"?

"Ha!" 我 kā 伊講, "我恐驚..."

M̄-koh 伊應我講:

"今你愛去做工, 你轉去你 ê 機器遐. 我 tī 遮等你. 明仔下昏轉來遮!..."

M̄-koh 我無把握. 我想著狐狸. 你若予人接納, 你 tō 有流目屎 ê 風險...

--

XXV

"HOMOJ," diris la eta princo, "enŝtopas sin en rapidvagonarojn, sed ili ne plu scias, kion ili serĉas. Tiam ili agitiĝas kaj rondiras..."

Kaj li aldonis:

"Ne indas..."

La puto, kiun ni atingis, ne similis al saharaj putoj. Saharaj putoj estas nuraj truoj fositaj en la sablo. Tiu ĉi similis al vilaĝa puto. Sed tie estis neniu vilaĝo, kaj mi pensis, ke mi nur sonĝas.

"Estas strange," mi diris al la eta princo, "cio estas preta: pulio, sitelo kaj ŝnuro..."

Li ridis, tuŝis la ŝnuron, ludigis la pulion. Kaj la pulio knaris kiel malnova ventoflago, kiam vento longe dormis.

"Ĉu vi aŭdas?" diris la eta princo," ni ĵus vekis tiun puton, kaj ĝi kantas..."

25a

Mi ne volis ke li streĉiĝu:

"Lasu min fari," mi diris, "tio tro pezas por vi."

Malrapide mi suprentiris la sitelon ĝis la rando de la puto. Tie mi tute stabligis ĝin. En miaj oreloj daŭre sonis la kanto de la pulio, kaj en la ankoraŭ tremanta akvo mi vidis tremetantan sunon.

"Mi sojfas tiun ĉi akvon," diris la eta princo, "donu al mi por trinki!..."

Kaj mi komprenis, kion li serĉis.

Mi levis la sitelon ĝis liaj lipoj. Trinkante li fermis siajn okulojn. Tio estis dolĉa kiel festo. Tiu akvo ja estis io alia ol nura nutraĵo. Ĝi estis naskita el vojirado sub steloj, el kanto de pulio, el streĉo de miaj brakoj. Ĝi estis por la koro bona kiel donaco. Kiam mi estis knabeto, la lumo de la Kristarbo, la muziko de la meznokta meso kaj la dolĉeco de la ridetoj, same donis radiadon al la Kristnaska donaco, kiun mi ricevis.

"Homoj ĉe vi kulturas kvin mil rozojn en unu ĝardeno," diris la eta princo, " ...kaj tamen ili tie ne trovas, kion ili serĉas."

"Ili ne trovas tion," mi respondis.

"Kaj ja ili povus trovi, kion ili serĉas, en unu sola rozo aŭ en iom da akvo..."

"Certe," mi respondis.

Kaj la eta princo aldonis:

"Sed la okuloj estas blindaj, necesas serĉi per la koro."

Mi estis trinkinta. Mi spiris bone. Tagiĝe la sablo estis mielkolora. Mi feliĉis ankaŭ pro tiu miela koloro. Kial do mi eksentis angoron?

"Necesas, ke vi plenumu vian promeson," dolĉe diris al mi la eta princo, kiu denove sidiĝis apud mi.

"Kiun promeson?"

"Vi scias... buŝumon por mia ŝafeto... mi estas respondeca pri tiu floro!"

Mi elpoŝigis miajn skizojn. La eta princo ekvidis ilin kaj diris ridante:

"Viaj baobaboj iom similas al brasikoj..."

"Ho!"

Mi, tiel multe fiera pro miaj baobab-desegnoj!

"Pri via vulpo... la oreloj iom simila al kornoj... kaj estas tro longaj!"

Kaj li denove ridis.

"Vi estas maljusta, etulo, mi nenion sciis desegni krom fermitaj kaj malfermitaj boaoj."

"Ho, tio taŭgos," li diris, "la infanoj scias."

Do mi desegnis buŝumon. Kaj, donante ĝin al li, mi sentis korpremon:

"Vi havas projekton, kiun mi ne konas..."

"Sciu, ke morgaŭ estos la datreveno de mia falo sur la Teron..."

Kaj post silento li diris ankoraŭ:

"Mi falis proksime de ĉi tie..."

Kaj li ruĝiĝis.

Denove, ne komprenante kial, mi sentis strangan ankoron. Tamen demando venis en mian menson:

"Do, ne estis hazardo, ke vi promenis tute sola, mil mejlojn malproksime de ĉiuj enloĝigitaj landoj, tiam matene antaŭ ok tagoj, kiam mi konatiĝis kun vi. Ĉu vi tiam estis reiranta direkte al via falpunkto?"

La eta princo denove ruĝiĝis.

Kaj hezite mi aldonis:

"Eble pro la datreveno?"

La eta princo refoje ruĝiĝis. Li neniam respondis al demandoj, sed kiam oni ruĝiĝas, tio signifas "jes", ĉu ne?

"Ha!" mi diris al li, "mi timas..."

Sed li respondis al mi:

"Nun vi devas labori. Vi devas reiri al via maŝino. Mi atendos vin ĉi tie. Revenu morgaŭ vespere!..."

Sed mi ne estis trankviligita. Mi memoris la vulpon. Oni riskas plori iomete se oni sin lasis malsovaĝigi...

--